Terwijl de lopers de voorlaatste bocht ingaan, begint de razende puls van de muziek sneller te kloppen. De keuze en de timing zijn perfect: Darudes inmiddels semi-antieke trancenummer " Sandstorm ". Maar slechts weinigen van de 15.000 aanwezigen kunnen er iets van horen.
In plaats daarvan zijn de fans in het Bislettstadion in Oslo opgestaan en juichen en brullen ze terwijl de Noorse superster op het gebied van langeafstandslopen, Jakob Ingebrigtsen, wanhopig probeert om Timothy Cheruiyot uit Kenia af te houden tijdens het hoogtepunt van het hoofdevenement: de 1.500 meter voor mannen.
Ingebrigtsen voelt de wanhoop van het publiek aan, graaft diep en duikt dan uiteindelijk naar voren, met zijn voeten van de grond, om zijn rivaal voor te zijn. Er valt een moment stilte. Ingebrigtsens naam flitst als winnaar op het scherm. Het stadion trilt van het lawaai.
De jaarlijkse atletiekwedstrijd van Noorwegen, de Bislett Games, is al meer dan een halve eeuw een hoogtepunt op de Noorse sportkalender. Lange tijd waren de hoofdacts echter geïmporteerd. Op een gegeven moment stelden de organisatoren zelfs een flink deel van hun budget beschikbaar aan Usain Bolt om hem over te halen te komen.
Nu komen de sterbezettingen uit eigen land. Noorwegen, met een bevolking van slechts 5,5 miljoen mensen en een traditionele associatie met sporten die op ski's of schaatsen plaatsvinden, is plotseling uitgegroeid tot een bolwerk van sportieve uitmuntendheid dat het hele jaar door wordt beoefend.
In Parijs hoopt Noorwegen dat zowel Ingebrigtsen (uit Sandnes, in het zuidwesten) als hordenloper Karsten Warholm (geboren tussen de fjorden aan de westkust) goud winnen. Maar dankzij een combinatie van geld, tijd, nadenken en waarschijnlijk ook een beetje geluk, zijn ze slechts twee van de juwelen in de kroon van het land.
Noorwegen heeft daarnaast vier van de beste voetballers ter wereld: de Premier League-sterren Erling Haaland en Martin Odegaard en de Champions League-winnaars Ada Hegerberg en Caroline Graham Hansen. Ook heeft Noorwegen grote namen in het tennis (Casper Ruud) en golf (Viktor Hovland).
De laatste twee maken deel uit van het team dat het land naar de Olympische Spelen in Parijs stuurde, waar Noorwegen ook hoopt op medailles in uiteenlopende sporten als handbal, beachvolleybal en verschillende schietdisciplines. De grootste sportster van het land, Magnus Carlsen, zou waarschijnlijk ook goud winnen als schaken een Olympische sport zou zijn.
Het is een stamboom die zo onbekend is dat Noorwegen hem nog steeds schitterend vindt. "Het is iets waar we veel over praten", zei langeafstandsloopster Karoline Bjerkeli Grovdal, viervoudig Olympiër. Ze praten vooral over hoe het is gebeurd en of ze het nog een keer kunnen laten gebeuren.
Tijd en geld
Tore Ovrebo, de directeur van het Noorse topsportprogramma, heeft een parabel bedacht om uit te leggen hoe Noorwegen dit succes heeft bereikt. Het verhaal speelt zich af aan de westkust van Noorwegen, gaat over drie garnalenvissersbroers en lijkt verdacht veel op Noorse folklore.
Elk jaar, legde hij uit, proberen deze broers elkaar te overtreffen om de grootste vangst binnen te halen. Degene met de slimste ideeën of de beste technologie keerde met de meeste garnalen naar huis.
"Aan het einde van het seizoen komen ze terug, delen ze hun kennis en beginnen ze opnieuw", zei hij. "Het jaar daarop zou misschien een andere broer nummer één zijn. Dus na vele jaren hebben ze een enorme voorsprong op de rest van de wereld."
Zo, zei hij, werken de Noorse topsportprogramma's. "Ons belangrijkste doel is om al die mensen die geen Noors spreken te verslaan," zei hij. "Er zijn er veel, en ze hebben haast. Dus we werken samen waar we kunnen, en we concurreren wanneer het moet. Het is een mooie slogan, toch?"
Dat klopt, maar het is niet alleen een slogan. De dag vóór de wedstrijd in Bislett kwamen honderden coaches uit het land bijeen bij de Noorse School voor Sportwetenschappen voor een conferentie. Ze maakten gretig aantekeningen terwijl collega's presentaties gaven over onderwerpen als talentontwikkeling in handbal of hoe je Generatie Z-atleten kunt betrekken.
Volgens Matti Erik Goksoyr, hoogleraar sportgeschiedenis aan de universiteit, begon deze vorm van wederzijdse groei in de jaren 80, toen Noorwegen in een sportieve dip zat. Omdat het land zelfs moeite had met wintersporten en bovendien plannen had om de Winterspelen in 1994 in Lillehammer te organiseren, moesten de beste sportorganisaties van het land in actie komen.
Maar de echte katalysator was geld. Ongeveer in dezelfde periode beleefde Noorwegen een oliehausse, waardoor het land een van de rijkste landen ter wereld werd.
"Het voelde alsof er meer geld was", aldus Goksoyr. Investeringen van de staat, het bedrijfsleven en de lokale gemeenschappen zorgden voor ‘meer coaches, meer professionaliteit, een groter ondersteuningsapparaat voor atleten en betere uitrusting’.
Maar bovenal stelde het Noorwegen in staat om ten volle te profiteren van zijn positie als een plek waar “de legitimiteit van het beoefenen van sport hoog is”, aldus Ovrebo. Tegen de tijd dat ze 25 jaar oud zijn, heeft 93 procent van de Noren aan een sport gedaan, bijvoorbeeld beachvolleybal of langlaufen. De welvaart van het land zorgt ervoor dat er niet alleen sportfaciliteiten zijn, maar ook mensen die coaching en vervoer regelen.
"De meeste gezinnen hebben ouders die acht uur per dag werken", zei Ovrebo. "Dat betekent dat ze een paar uur kunnen besteden aan hun kinderen, bijvoorbeeld als vrijwilliger als coach. Als je zestien uur per dag werkt om rond te komen, heb je daar geen tijd voor."
De filosofie is om sportmogelijkheden zo lang mogelijk voor iedereen open te houden. "Op topniveau is het heel, heel, heel professioneel", aldus Ovrebo. Maar daarvoor ligt de focus op behoud.
Het bijhouden van de score wordt afgeraden voor deelnemers tot 13 jaar, zei hij. Kinderen worden aangemoedigd om te blijven sporten, ongeacht hun niveau.
"Bij grote landen draait het allemaal om selectie en het wegwerken van mensen", aldus Ovrebo. Noorwegen geeft kinderen die ‘laat in hun ontwikkeling zijn of wier ouders hen niet konden onderhouden’ de tijd om hun potentieel te vinden, zei hij.
"De meeste kinderen zullen geen internationale kampioenen worden, maar ze moeten desondanks het gevoel hebben dat de jaren die ze in de sport doorbrengen, een positief effect hebben", voegde hij toe.
Het gecombineerde effect is dat Noorwegen, ondanks zijn relatief kleine bevolking, op sportgebied zeker niet klein is. "De talentenpool is enorm", aldus Ovrebo.
Toevallige verbindingen
Warholm is een goed voorbeeld van het succes van Noorwegen. Als je hem nu ziet – winnaar van Olympisch goud en drievoudig wereldkampioen op de 400 meter horden – lijkt het wel alsof hij geboren is voor de schijnwerpers.
Vóór zijn race in Bislett, terwijl het stadion bruiste van spanning, haastte hij zich naar de startblokken op baan 7, terwijl hij op zijn dijen sloeg en met zijn borstspieren pompte. Later, ondanks een nederlaag in de fotofinish tegen de Braziliaanse Alison dos Santos, was hij in een opperbeste stemming toen hij voor een Australische televisieploeg liet zien dat hij wel degelijk een fles bier kon openen met een haak aan de achterkant van zijn spikes.
De details van zijn verhaal bevestigen echter de Noorse aanpak. Warholm groeide op in een klein dorpje in het uiterste westen van het land. Hij schrijft zijn bekendheid toe aan zijn ontmoeting met Leif Olav Alnes, een ietwat grijze, maar zeer ervaren coach die overwoog om met pensioen te gaan toen Warholm hem benaderde.
Alnes stemde ermee in om niet alleen als adviseur op te treden, maar er ook helemaal voor te gaan. Hun relatie bleek zo vruchtbaar en fascinerend dat ze samen de hoofdrol zouden spelen in hun eigen documentaire . "Als ik Leif niet had ontmoet," zei Warholm, "had ik geen wereldrecord."
Wanneer hij naar het Noorse sportlandschap kijkt, ziet hij vrijwel hetzelfde beeld. Hij merkt snel op dat er, ondanks alle systemen, seminars en het delen van kennis, veel 'toeval' zit in de achtergronden van de beste en slimste mensen van Noorwegen.
Ingebrigtsen komt uit een familie van hardlopers. Hij was al beroemd voordat hij prof werd, dankzij een andere documentaireserie, "Team Ingebrigtsen", die inging op de pogingen van zijn vader om hem en zijn oudere broers te trainen.
De show was een hit in Noorwegen; het gezin viel vorig jaar uit elkaar na beschuldigingen van Jakob en zijn broers en zussen dat hun vader, Gjert, "fysiek geweld en bedreigingen had gebruikt als onderdeel van onze opvoeding." Gjert Ingebrigtsen werd vervolgens aangeklaagd voor mishandeling van een van zijn kinderen, wat hij ontkent.
Dan zijn er nog Haaland – de zoon van Alf-Inge Haaland, een voormalige Premier League-ster – en Casper Ruud, wiens vader, Christian, een professioneel tennisser was. “Iedereen is op zoek naar de formule”, zei Warholm. "Maar we moeten ervoor zorgen dat die mogelijkheden niet afhankelijk zijn van waar je opgroeit of wie je ontmoet."
Ovrebo ziet een ander beeld. Hij weet dat er altijd iets van een blikseminslag zit in historisch en recordbrekend talent: een speciale, onvoorspelbare mix van innerlijke gedrevenheid en externe invloed die een atleet op het pad naar grootheid zet. Toch beweert hij dat Noorwegen de juiste omstandigheden heeft gecreëerd voor een donderslag.
"Het systeem is niet de reden waarom atleten goed zijn", zei hij. "Maar er is een omgeving waarin veel mensen de basisprincipes kennen om atleten te ontwikkelen. In een ideale wereld ontstaat talent gewoon. Wat wij hebben gedaan, is een omgeving creëren die het mogelijk maakt."
Rory Smith is een internationaal sportcorrespondent, gevestigd in Noord-Engeland. Hij schrijft ook de nieuwsbrief " On Soccer With Rory Smith ".
Een versie van dit artikel is gepubliceerd in de gedrukte editie van New York, sectie B, pagina 8, met de kop: Noorwegen presteert nu ook uitstekend zonder ski's en schaatsen. Herdrukken bestellen | De krant van vandaag | Abonneren
Referenties
Geplaatst in The New York Times - Door Rory Smith Foto's door David B. Torch - Verslaggeving vanuit Oslo, Noorwegen, 5 augustus 2024
Stamox® Gepatenteerd bietenextractpoeder uit Noorwegen
Uit onderzoek blijkt dat u door Stamox® 2-3 uur vóór het sporten te gebruiken uw uithoudingsvermogen en kracht kunt vergroten, uw VO2-max kunt verhogen, vermoeidheid kunt verminderen en uw spieren tot 15% meer watt kunt produceren.
Stamox® is een natuurlijk superfood dat de bloeddruk kan verlagen, de cognitieve functie kan verbeteren, de gezondheid van hart en darmen kan ondersteunen, ontstekingsremmend werkt en een natuurlijke energieboost geeft.
Ontvang vandaag nog uw boost op Stamox.com
